Գեստացիոն դիաբետ․ ի՞նչ է կարևոր իմանալ ապագա մայրիկներին

Wigmore Women’s & Children’s Hospital

News

24 November

Գեստացիոն դիաբետը առաջին անգամ հղիության ընթացքում հայտնաբերված գլյուկոզի մակարդակի բարձրացումն է։

Գեստացիոն դիաբետը զարգանում է հղիությանը բնորոշ հորմոնալ փոփոխությունների հետևանքով և պահանջում է, ինչպես ապագա մայրիկի, այնպես էլ մասնագետների ուշադրությունն ու վերահսկումը։

Ինչո՞ւ է գեստացիոն դիաբետը զարգանում հենց հղիության ընթացքում

Հղիության ընթացքում կնոջ օրգանիզմը անցնում է խորքային հորմոնալ վերակառուցումների և փոփոխությունների միջով։ Ընկերքը (պլացենտա) սկսում է արտադրել հղիությունն ապահովելու և պահպանելու համար անհրաժեշտ հորմոններ, սակայն այդ նույն հորմոնները կարող են նվազեցնել բջիջների ինսուլինի նկատմամբ զգայունությունը՝ առաջացնելով կայունություն ինսուլինի հանդեպ, ինսուլինառեզիստենտություն։

Որպեսզի օրգանիզմը հաղթահարի այս վիճակը, ենթաստամոքսային գեղձը պետք է արտադրի ավելի շատ ինսուլին։ Եթե այն չի հասցնում բավարար քանակությամբ արտադրել, արյան մեջ գլյուկոզի մակարդակը բարձրանում է՝ առաջացնելով գեստացիոն դիաբետ։

Կարևոր է նշել, որ գեստացիոն դիաբետը ամենևին ապագա մայրիկի մեղքը չէ։ Այն հղիության բնական գործընթացների բավական հաճախ հանդիպող հետևանք է, որը պարզապես պահանջում է աչալուրջ մասնագիտական վերահսկում։

Հղիների համար գլյուկոզի նոր նորմեր․ ինչո՞ւ են դրանք սովորականից ավելի ցածր

Հղիության ընթացքում գործում են գլյուկոզի ավելի ցածր նորմեր։ Պատճառը հետևյալն է․ գլյուկոզը հեշտությամբ անցնում է ընկերքի միջով և կարող է ազդել պտղի զարգացման վրա։ Մոր մոտ գլյուկոզի նորմայից բարձր ցուցանիշները կարող են հանգեցնել խնդիրների ինչպես մոր, այնպես էլ ապագա երեխայի մոտ։

Որոնք են հնարավոր խնդիրները․

Պտղի մեծ չափերը (մակրոսոմիա);
ծննդաբերության ընթացքի բարդությունները;
նորածնի հիպոգլիկեմիայի ռիսկը (մեծ քանակով ինսուլինի պատճառով);
հղի կնոջ զարկերակային ճնշման բարձրացումը:

Այս ամենից ելնելով միջազգային գործելակարգերը խորհուրդ են տալիս հղիության ընթացքում ավելի խիստ վերահսկել արյան գլյուկոզի մակարդակը և ժամանակին հայտնաբերել ցանկացած շեղում։

Պարտադիր թեստ Հայաստանում․ ի՞նչ է փոխվել

2024 թվականից Հայաստանում բոլոր հղի կանայք պարտադիր պետք է անցնեն օրալ գլյուկոզա-տոլերանտային թեսթ (ՕԳՏԹ)՝ հղիության 24–28 շաբաթում, անկախ նրանից՝ ունեն ռիսկի գործոններ, թե ոչ։

Սա կարևոր քայլ է բարդությունների կանխարգելման ուղղությամբ, քանի որ գեստացիոն դիաբետը շատ հաճախ չի ունենում արտահայտված ախտանիշներ։ Կինը կարող է իրեն լավ զգալ և չկասկածել շաքարի բարձրացման մասին։

ՕԳՏԹ-ը թույլ է տալիս ճշգրիտ հասկանալ՝ արդյոք օրգանիզմը ճիշտ է արձագանքում գլյուկոզի ծանրաբեռնվածությանը։

Ինչո՞ւ է կարևոր ժամանակին հայտնաբերել գեստացիոն դիաբետը

Հղիության ընթացքում գլյուկոզի բարձր մակարդակը կարող է առաջացնել մի շարք բարդություններ․

պտղի չափերի արագ աճ (մակրոսոմիա),
ծննդաբերության բարդություններ,
պտղաջրերի քանակի մեծացում
նորածնի հիպոգլիկեմիայի ռիսկ,
բարձրացած ճնշում և պրեէկլամպսիա,
կեսարյան հատման և վաղաժամ ծննդաբերության հավանականության մեծացում։

Ժամանակին հայտնաբերման և ճիշտ կառավարման դեպքում հնարավոր է այս բոլոր բարդություններից խուսափել։

Գեստացիոն դիաբետի վերահսկում և բուժում

Գեստացիոն դիաբետ ունեցող կանանց մեծ մասը հաջողությամբ կառավարում է արյան մեջ գլյուկոզի մակարդակը՝ ճիշտ սննդակարգի և ֆիզիկական ակտիվության միջոցով։ Եթե այս միջոցները բավարար չեն, կարող է նշանակվել ինսուլին։

Կարևոր է իմանալ․

ինսուլինը ժամանակավոր է և չի առաջացնում կախվածություն,
լիովին անվտանգ է պտղի համար,
նշանակվում է միայն մասնագետի հսկողությամբ։

Կանանց մեծ մասը դադարեցնում է ինսուլինը ծննդալուծումից հետո, երբ գլյուկոզի մակարդակը վերադառնում է նորմայի։

Արդյո՞ք պետք է վերահսկվել ծննդաբերությունից հետո

Հաճախ ծննդաբերությունից հետո գլյուկոզի մակարդակը կայունանում է, վերադառնալով նորմին, սակայն պետք է հիշել, որ գեստացիոն դիաբետի պատմություն ունեցող կանայք ունեն հետագայում 2-րդ տիպի դիաբետի առաջացման բարձր ռիսկ։

Հետևաբար խորհուրդ է տրվում․

անցնել վերահսկիչ թեստ՝ ծննդաբերությունից 4–12 շաբաթ անց,
հետագայում սքրինինգ՝ 1–3 տարին մեկ անգամ։

Ինչպե՞ս կարող է Ուիգմորն աջակցել Ձեզ այս փուլում

«Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի էնդոկրինոլոգների թիմը մասնագիտացած է հղիների մոտ գլյուկոզի խանգարումների կառավարման մեջ։ Մենք առաջարկում ենք․