Կրծքագեղձի քաղցկեղը կանանց մոտ չարորակ նորագոյացությունների խմբում զբաղեցնում է առաջին տեղը։ Սակայն կրծքագեղձի քաղցկեղը դատավճիռ չէ, այն ընդամենը ախտորոշում է, մասնավորապես եթե վաղ փուլում է հայտնաբերվում։Կրծքագեղձի քաղցկեղն ունի հիվանդության նախակլինիկական շրջան և, վաղ փուլերում հայտնաբերման պարագայում, բուժումը շատ արդյունավետ է։ Ռիսկի գործոններն են․ Ժառանգական նախատրամադրվածությունը, Վաղաժամ կամ ուշացած դաշտանադադարը, Կրծքով չկերակրելը, Ճարպակալումը, Ֆիզիկական ակտիվության սահմանափակումը, Ծխախոտի և ալկոհոլի չարաշահումը։ Կանխարգելիչ հետազոտությունների նպատակը կրծքագեղձի քաղցկեղի վաղ հայտնաբերումը և բուժումն է։ Կարևոր է յուրացնել կրծքագեղձի ինքնազննման հմտությունը։ Ինքնազննումը կատարվում է ամիսը մեկ անգամ և կարող է օգնել հայտնաբերել հիվանդության ամենավաղ դրսևորումները։ 25 տարեկանից սկսած խորհուրդ է տրվում պարբերաբար իրականացնել կրծքագեղձերի սոնոգրաֆիկ հետազոտություն։ 30 տարեկանում, մասնագետի հետ խորհրդակցելով, կարելի է գնահատել քաղցկեղի առաջացման ռիսկը։ Ի դեպ, կրծքագեղձի քաղցկեղի դեպքերի 85% պայմանավորված չէ ժառանգականությամբ։  40 տարեկանից սկսած քաղցկեղի վաղ հայտնաբերման ամենաարդյունավետ եղանակը տարին մեկ անգամ մամոգրաֆիկ հետազոտություն իրականացնելն է։ Այս կանխարգելիչ հետազոտության շնորհիվ կրծքագեղձի քաղցկեղով պայմանավորված մահացության ցուցանիշը կարող է իջնել 40%-ով։ Ստորև ներկայացված նշանների դեպքում կինը պետք է անհապաղ դիմի մասնագետի՝ չսպասելով կանխարգելիչ հետազոտության համար նախանշված ժամկետին։ Դրանք են՝ Շոշափվող գոյացություն կրծքագեղձում, Մաշկի ներքաշվածություն, Դաշտանային ցիկլով չպայմանավորված ցավ մի կրծքագեղձում, Կրծքագեղձի մաշկի կարմրություն, Պտուկից արյունային արտադրություն, Պտուկի ներքաշվածություն կամ վերքային մակերեսի առաջացում, Կրծքագեղձի մաշկի փոփոխություն՝ նմանվող լիմոնի կեղևի։ «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի մամոլոգիական ծառայությանը կարող եք ծանոթանալ հղմամբ:

Մամոգրաֆիան կրծքագեղձի հետազոտումն է ռենտգենյան ճառագայթների օգնությամբ։ Այն կրծքագեղձի քաղցկեղի հայտնաբերման ոսկե ստանդարտն է։ «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ում տեղադրված է նոր սերնդի մամոգրաֆիկ սարք։Ճառագայթման նվազագույն ինդեքս, Բարձրորակ և գերճշգրիտ պատկերներ՝ եռաչափ շերտավոր նկարի շնորհիվ, Հետազոտությունը գրեթե անցավ է/կրծքագեղձն ավելի քիչ է սեղմվում, Հետազոտությունն արագ է, տևում է ընդամենը 5-10 րոպե, Պատասխանը տրվում է նույն օրը, 10 րոպեի ընթացքում։ Կասկածելի գոյացություն հայտնաբերելու դեպքում մեր մասնագետներն անմիջապես խորհրդատվություն են տրամադրում և միջամտությունների պլան առաջարկում։ Ցանկալի է մամոգրաֆիա անցնել դաշտանից մեկ շաբաթ անց, երբ կրծքագեղձերը այտուցված և գերզգայուն չեն։ Խորհուրդ է տրվում կրել երկու կտորից բաղկացած հագուստ, այդպես հարմար կլինի կրծքագեղձը մերկացնել։ Ցանկալի չէ մամոգրաֆիայից առաջ հակաքրտինքային միջոցներ, օծանելիք և/կամ այլ խնամքի յուղեր օգտագործել․ դրանք կարող են խաթարել մամոգրաֆիկ պատկերի հստակությունը։«Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի մամոլոգիական ծառայությանը կարող եք ծանոթանալ հղմամբ:

ԵՐԵՎԱՆ, 18 հուլիսի, 2025 — «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ը և Առողջապահության ազգային ինստիտուտի (ԱԱԻ)՝ ընդհանուր մանկաբուժության և մանկական նեղ մասնագիտությունների ամբիոնը հայտարարում են կլինիկական օրդինատուրայի ընդունելության մեկնարկը։ Փաստաթղթերի ընդունումը մեկնարկում է ս․թ․հուլիսի 21-ից – օգոստոսի 25-ը ներառյալ՝ Առողջապահության ազգային ինստիտուտում։ Ուսուցումն իրականացվում է ԱԱԻ կլինիկական բազա հանդիսացող «Ուիգմոր» հիվանդանոցում՝ հիմնվելով միջազգային կրթական չափանիշների և օրդինատորների կլինիկական՝ ամբողջական ներգրավվածության մոդելի վրա, աշխարհի առաջատար բուժհաստատությունների օրինակով։ «Ուիգմոր» հիվանդանոցը 2023 թ․-ից իրականացնում է մանկաբույժների նոր սերունդ կրթելու իր առաքելությունը՝ որպես Առողջապահության ազգային ինստիտուտի ընդհանուր մանկաբուժության և մանկական նեղ մասնագիտությունների ամբիոնի կլինիկական բազա․ սա եզակի հնարավորություն է կլինիկական օրդինատորների համար անցնելու արևմտյան «ռեզիդենտուրայի» մոդելին համապատասխան ուսումնառություն, - պատմում է «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի բուժական գծով փոխտնօրեն, մանկաբույժ, կլինիկական օրդինատուրայի ղեկավար՝ Հրաչուհի Ղազարյանը։ «Ամբիոնը վերակառուցվել է 2024 թվականին՝ ստանալով նոր անվանում և կրթական բովանդակություն․ ծրագիրն ընդգրկում է ինչպես ընդհանուր մանկաբուժություն, այնպես էլ մի շարք նեղ մասնագիտություններ՝ ներառյալ նեոնատոլոգիա, մանկական օրթոպեդիա, վիրաբուժություն, մաշկաբանություն, ուրոլոգիա, անեսթեզիոլոգիա և վերակենդանացում։ Այս տարի մեկնարկում ենք նաև գաստրոէնտերոլոգիան»։ Ըստ Հ․ Ղազարյանի, «Ուիգմոր»-ում կլինիկական օրդինատուրան անցնում է աշխարհի առաջատար բժշկական հաստատությունների օրինակով՝ միջազգային չափանիշներին և մոտեցումներին համապատասխան։ Կլինիկական օրդինատորները ուսուցում ու գործնական գիտելիքներ են ստանում` ներգրավվելով հիվանդանոցի բոլոր կլինիկական գործընթացների մեջ՝ բուժառուների զննում, մասնակցություն հիվանդանոցային աշխատանքին, դեպքերի մասնագիտական քննարկումներով և աշխատարաններով։ «Ուսումնական գործընթացում ներգրավված են նաև արտասահմանյան մենթորները, տարբեր երկրների մեր գործընկերները, ովքեր Հայաստան են այցելում՝ մեր օրդինատորների պրակտիկ կարողությունները զարգացնելու նպատակով», - նշում է Հ․Ղազարյանը։ «Կլինիկական օրդինատորները ակտիվ մասնակցում են տեղական և միջազգային կոնֆերանսներին և գիտաժողովներին։ Օրինակ, 2025 թ.-ին հաջող մասնակցություն ունեցանք Ռումինիայում տեղի ունեցած Եվրոպական մանկական վարակային հիվանդությունների ասոցիացիայի տարեկան կոնգրեսին (ESPID 2025)` ներկայացնելով կլինիկական դեպքեր/պոստերներ։ Ունենք նաև ընդունված պոստերներ և հաստաված բանավոր զեկույց՝ Մանկաբուժական ասոցիացիաների Եվրոպական ակադեմիայի կոնգրեսին (EAPS 2025), որը տեղի է ունենալու հոկտեմբերին, Պորտուգալիայում․ այս ամենը ներկայացնելու են մեր ռեզիդենտները», - պատմում է Հ․Ղազարյանը։«Ուիգմոր»-ում նշում են, որ կլինիկական օրդինատուրայի կարևոր առանձնահատկություններից է նաև ռեզիդենտի կողմից կատարվող աշխատանքի ֆինանսական փոխհատուցումը՝ տարբեր մոդելներով․ ռեզիդենտը կարող է ստանալ ուսումնական վարձի ամբողջական փոխհատուցում կամ, օրինակ, վճարվել կատարած հերթապահությունների համար, ստանալ դրամաշնորհ՝ կոնֆերանսների մասնակցության նպատակով։ «Կլինիկական օրդինատուրայի մեր ջանքերի նպատակն է՝ նախապատրաստել կադրեր, ովքեր մրցունակ կլինեն միջազգային բժշկական համայնքում, կունենան համարժեք գիտելիքներ և հմտություններ», - ընգծում է Հ․Ղազարյանը։

Ձեռքի վիրաբուժությունը բժշկության մասնագիտացված առանձին ճյուղ է, որը կենտրոնացած է մատների, դաստակի և նախաբազկի տարբեր հիվանդությունների, խանգարումների և վիճակների ախտորոշման, բուժման և վերականգնման վրա։ Ձեռքի վիրաբուժությունը համատեղում է օրթոպեդիկ, պլաստիկ և միկրովիրաբուժության տեխնիկաները՝ ձեռքի գործառույթը վերականգնելու, ցավը նվազեցնելու և էսթետիկ տեսքը բարելավելու համար։ Ձեռքի վիրաբույժների կողմից հաճախ լուծվող խնդիրները ներառում են՝ Մատների և դաստակի կոտրվածքներ, հոդախախտեր և վերքեր; Ջլերի վնասվածքներ (ծալիչ և տարածիչ ջլեր); Նյարդային սեղմումներ/կոմպրեսիաներ (օրինակ՝ դաստակային՝ նույն ինքը կարպալ թունելի համախտանիշ); Դեգեներատիվ հիվանդություններ, ինչպիսիք են արթրիտը, արթրոզը; Այրվածքներ, ցրտահարություն և տրավմատիկ վնասվածքներ; Բնածին արատներ և դեֆորմացիաներ; Վերականգնողական միջամտություններ՝ տարբեր մանրմնամասերի վերապատվաստում, օրինակ՝ մատերի ռեպլանտացիա։ Քանի որ ձեռքը աներևակայելիորեն բարդ և նուրբ կառուցվածք ունի՝ պատասխանատու բազմազան շարժողական ֆունկցիաների, զգայունության, աշխարհընկալման և ճարպկության համար, ձեռքի վիրաբուժությունը պահանջում է բարձր ճշգրտություն և փորձառություն։ Այս ոլորտի վիրաբույժները հաճախ անցնում են լրացուցիչ վերապատրաստումներ տարբեր ոլորտներում՝ հիվանդների համար օպտիմալ արդյունքներ ապահովելու նպատակով։ Ձեռքի վիրաբուժությունը կարևոր դեր ունի բուժառուների կյանքի որակի բարելավման գործում, հատկապես վնասվածքներից հետո, հաշմանդամության և/կամ քրոնիկ ցավի դեպքերում։

Հանրային Ռադիոյի «Ես առողջ եմ» հաղորդաշարի հյուրընկալ ստուդիայում այս անգամ քննարկել ենք մանկաբուժական ոլորտի այս առանցքային նեղ մասնագիտական ոլորտը։Հաղորդման հյուրն է «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի մանկական դիմածնոտային վիրաբուժության ծառայության պատասխանատու Անահիտ Շահինյանը։ Հաղորդման թեման՝ «Մանկական դիմածնոտային վիրաբուժություն․ մասնագիտության ընկալումն ու գործառույթները»։Զրույցի առանցքային հարցերն էին՝Ի՞նչ է մանկական դիմածնոտային վիրաբուժությունը։ Ո՞ր խնդիրների դեպքում է անհրաժեշտ դիմել մասնագետին։ Որո՞նք են մասնագիտության շուրջ ձևավորված ամենատարածված միֆերն ու թյուրըմբռնումները։ Ինչպե՞ս է այս ոլորտն առնչվում և գործակցում մանկաբուժության այլ ճյուղերի հետ։ Դիտե՛ք ամբողջական թողարկումը և կիսվեք ձեր տպավորություններով։