«Առողջապահության ազգային ինստիտուտ»-ը (ԱԱԻ) և «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ը հայտարարում են ուրոգինեկոլոգիայի ֆելոուշիփ (fellowship) նեղ մասնագիտացման ծրագրի մեկնարկի մասին։ Ծրագիրը հնարավորություն է տալիս խորացնելու գիտելիքներն ու հմտությունները ուրոգինեկոլոգիայի ոլորտում՝ միջազգային լավագույն փորձի հիման վրա։ Ծրագրի ընդունելությունը բաց է․ հայտերն ընդունվում են մինչև ս․թ․ հուլիսի 20-ը։ Ծրագրի տևողությունը՝ 3 տարի, ձևաչափը՝ առցանց/առկա։ Դիմել կարող են միայն ՀՀ մարզային հիվանդանոցների մանկաբարձ-գինեկոլոգները և ուրոլոգները։ Դիմելու ընթացակարգի և ծրագրի այլ մանրամասների համար կարող եք զանգահարել «Առողջապահության ազգային ինստիտուտ» ՝ 8501 (ներքին 2) հեռախոսահամարով։

1. Մամոլոգիան բժշկության ենթաճյուղ է, որը զբաղվում է կրծքագեղձերի հիվանդությունների կանխարգելմամբ, ախտորոշմամբ և բուժումով, ներառյալ բարորակ և չարորակ գոյացությունները:2. Կրծքագեղձի քաղցկեղը կանանց շրջանում ամենատարածված չարորակ գոյացությունն է։ Վաղ ախտորոշումը և ճիշտ բուժական տակտիկան թույլ են տալիս հասնել վերջնական ապաքինման՝ խուսափելով կյանքի որակի կամ տևողության վրա էական ազդեցությունից: 3. Մամոգրաֆիան ախտորոշման ոսկե ստանդարտ է համարվում։ Ճառագայթային այս մեթոդը թույլ է տալիս հայտնաբերել նորագոյացությունները ամենավաղ փուլերում, երբ այլ ախտանիշներ դեռ ի հայտ չեն եկել: 4. Ուլտրաձայնային հետազոտությունը և մամոգրաֆիան համարժեք հետազոտություններ չեն, դրանք լրացնում են միմյանց։ Մինչև 40 տարին լրանալը՝ որպես կրծքագեղձի հետազոտման առաջնային մեթոդ կիրառվում է ՈՒՁՀ-ը, ինչը պայմանավորված է երիտասարդ տարիքում կրծքագեղձերի կառուցվածքային առանձնահատկություններով։ 5. Կրծքագեղձերի ինքնազննումը կարևոր կանխարգելիչ միջոց է։ Պարբերաբար (ամիսը 1 անգամ) ինքնազննումը օգնում է կանանց նկատել փոփոխությունները կրծքագեղձում և ժամանակին դիմել բժշկի: Սակայն այս մեթոդը չի փոխարինում մասնագիտական հետազոտությունը։ 6. Հղիությունը և կրծքով կերակրումը նվազեցնում են կրծքագեղձի քաղցկեղի առաջացման հավանականությունը: 7. Կրծքագեղձի քաղցկեղի առաջացման ռիսկի հիմնական գործոնները ներառում են ծխելը, ալկոհոլի չարաշահումը, ավելորդ քաշը, նստակյաց կյանքը, ինչպես նաև կարևոր է ընտանեկան անամնեզը։ 8. Կրծքագեղձի հիվանդություն կարող է առաջանալ նաև տղամարդկանց մոտ. չնայած դրանք ավելի հաճախ են հանդիպում կանանց մոտ, տղամարդիկ ևս կարող են ունենալ կրծքագեղձի խնդիրներ, օր․՝ գինեկոմաստիա (մեծացած կրծքագեղձեր), բարորակ գոյացություններ կամ շատ ավելի հազվադեպ հանդիպող կրծքագեղձի քաղցկեղ: Նման խնդիրներ նկատելու դեպքում տղամարդիկ նույնպես պետք է դիմեն մամոլոգի։ 9. Ֆիբրոադենոման կրծքագեղձի առավել հաճախ հանդիպող բարորակ գոյացություն է։ Այն հիմնականում հանդիպում է մինչև 35 տարեկան կանանց մոտ։ Բուժական տակտիկան կախված է ֆիբրոադենոմայի աճի տեմպերից, չափերից և տեղակայման առանձնահատկություններից։ 10. Կրծքագեղձի հիվանդություն կարող է առաջանալ նաև տղամարդկանց մոտ. չնայած դրանք ավելի հաճախ են հանդիպում կանանց մոտ, տղամարդիկ ևս կարող են ունենալ կրծքագեղձի խնդիրներ, օր․՝ գինեկոմաստիա (մեծացած կրծքագեղձեր), բարորակ գոյացություններ կամ շատ ավելի հազվադեպ հանդիպող կրծքագեղձի քաղցկեղ: Նման խնդիրներ նկատելու դեպքում տղամարդիկ նույնպես պետք է դիմեն մամոլոգի։ Մամոլոգիական ծառայությանը կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղմամբ:

«Ուիգմոր Գրուփ»-ը նախաձեռնել է Էթիկայի կոմիտեի (IRB) ձևավորումը՝ ստեղծելով ինստիտուցիոնալ համակարգ հետազոտությունների էթիկական և բիոէթիկական վերահսկման նպատակով։ Կոմիտեն կգործի՝ միավորելով գիտահետազոտական և էթիկական նորմերը՝ ապահովելով ուսումնասիրությունների հաստատման, վերանայման և ընթացիկ վերահսկման գործընթացը։Կոմիտեի նպատակներն են՝ մարդու իրավունքների, անվտանգության և բարեկեցության պաշտպանության ապահովումը հետազոտական գործունեության ընթացքում, գիտական հոդվածների և հետազոտությունների էթիկական և բիոէթիկական վերահսկումը։ Գործառույթները ներառում են՝ ուսումնասիրությունների հաստատում կամ մերժում՝ ըստ էթիկական և բիոէթիկական չափորոշիչների, փոփոխությունների պահանջի ներկայացում, երբ դրանք անհրաժեշտ են, հետևել տեղական և միջազգային նորմերին, առողջապահության և ԿԳՄՍ նախարարության կանոնակարգերին, հետազոտական գործընթացի ընթացիկ վերահսկում՝ ամբողջականության պահպանմամբ։Էթիկայի կոմիտեին կարող են դիմել այն անհատները, ովքեր զբաղվում են գիտական աշխատանքներով և ուսումնասիրություններով: Ուիգմոր Գրուփ-ի կողմից ներդրված այս նախաձեռնությունը կարևոր քայլ է՝ բարձր որակի, միջազգային ստանդարտներին համարժեք հետազոտական միջավայր ձևավորելու ճանապարհին՝ միաժամանակ ստեղծելով հնարավորություն մասնագետների և նորարար գաղափարների համար՝ զարգացնելու պատասխանատու, թափանցիկ և էթիկապես հիմնավորված հետազոտություններ։

Ճանապարհային անվտանգությունը սկսվում է անվտանգ և ապահով վարքագծից, մտածելակերպից և մշակույթից։ՄԱԿ-ի տվյալներով ճանապարհատրանսպորտային պատահարներից ստացվող վնասվածքներն ամբողջ աշխարհում մահվան և հաշմանդամության տանող ծանր վնասվածքների առաջնային պատճառներից են․ ճանապարհային երթևեկության կանոններին չհետևելու հետևանքով աշխարհում ամեն տարի մահանում է մոտ 1.2 միլիոն մարդ, իսկ 50 միլիոնը՝ ստանում վնասվածքներ: Տվյալները վկայում են՝ Հայաստանում ճանապարհատրանսպորտային պատահարների ամենախոցելի խումբը երեխաներն են, ովքեր հիմնականում տուժում են մեծահասակների անուշադիր կամ անպատասխանատու  մոտեցումների հետևանքով:Հայաստանում 2024 թվականի ընթացքում ճանապարհատրանսպորտային պատահարների արդյունքում զոհվել է մինչև 18 տարեկան 19 երեխա, մարմնական վնասվածքներ ստացել՝ 629-ը:2025 թվականի միայն առաջին չորս ամիսների ընթացքում մինչև 18 տարեկան երեխաների մասնակցությամբ պատահարներից զոհվել է 4 երեխա, մարմնական վնասվածքներ ստացել 220-ը: Զոհերից երկուսը եղել են ուղևորներ, երկուսը՝ հետիոտն, իսկ մարմնական վնասվածքներ ստացածներից  143-ը եղել են ուղևորներ, 77-ը՝ հետիոտն:Այս դեպքերի զգալի մասը հնարավոր կլիներ կանխել, եթե պահպանված լինեին ճանապարհային անվտանգության կանոնները… «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի բժիշկները հիշեցնում են՝ մեքենայի անվտանգության ամրագոտին և երեխաների համար նախատեսված հատուկ նստատեղը կյանքեր են փրկում:  Անի Պետրոսյան, մանկաբույժ, «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի անհետաձգելի բուժօգնության ծառայության պատասխանատու«Ուիգմորի անհետաձգելի բուժօգնության բաժանմունքում (ԱԲԲ), գրեթե ամեն օր ականատես ենք լինում ճանապարհային պատահարներից տուժած, ծանր վնասվածքներով երեխաների, ողբերգական իրավիճակների։ Ցավոք՝ ոչ միշտ է հնարավոր լինում փրկել երեխայի կյանքը կամ լիովին վերականգնել առողջությունը։ Սրանք դեպքեր են, որոնց մեծ մասը հնարավոր կլիներ կանխել, եթե պահպանվեին ճանապարհային անվտանգության հիմնական կանոնները», - պատմում է «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի անհետաձգելի բուժօգնության ծառայության պատասխանատու Անի Պետրոսյանը։ «Բժշկի համար ամենածանրը գիտակցումն է, որ դեպքերի մեծամասնությունը հնարավոր էր կանխել մեկ գործողությամբ. երեխային մեքենայում տեղափոխել միմիայն իր տարիքին և քաշին համապատասխան հատուկ նստատեղի մեջ և ամրացնել գոտիներով։ Սա ֆորմալություն չէ, սա կյանք փրկող որոշում է», – ընդգծում է Ա․Պետրոսյանը։Երեխաների մոտ ավտովթարներից հետո ամենահաճախ հանդիպող վնասվածքներն են՝գանգուղեղային վնասվածքներ,տարբեր ծանրության կոտրվածքներ,համակցված տրավմաներ՝ ներքին օրգանների վնասումով։«Երեխայի ուղեղն ակտիվ զարգանում ու աճում է․ անգամ թեթև հարվածը կարող է երկարաժամկետ հետևանքների պատճառ դառնալ՝ խոսքի, հիշողության, շարժման խանգարումների։ Ցավոք, մենք տեսնում ենք դեպքեր, երբ անգամ ամենաառաջադեմ բժշկությունն ի զորու չէ վերականգնել այն, ինչ վնասվել է վթարի ժամանակ», – նշում է մանկական նյարդավիրաբույժ, «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի մանկական նյարդավիրաբուժական ծառայության պատասխանատու Էդուարդ Ասատրյանը։Ըստ մասնագետի խոսքերի, անվտանգության մասին հոգատարությունը երեխայի հանդեպ սիրո առաջնային դրսևորումներից է։ Ամբողջական նյութը հասանելի է հղմամբ։

Բեյբիսեֆի հյուրն է «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի մանկական ամբուլատոր ծառայությունների պատասխանատու, մանկաբույժ Տիգրանուհի Հովհաննիսյանը: