Բարձր ջերմության ժամանակ առաջացող (ֆեբրիլ) ցնցումներն ավելի հաճախ հանդիպում են 6 ամսականից 5 տարեկան երեխաների շրջանում։ Ցնցումները սովորաբար դիտվում են ջերմության բարձրացման առաջին ժամերի ընթացքում, ավելի հաճախ՝ 38.9 և ավելի բարձր ջերմության դեպքում, թեև կարող է ցնցում լինել և ավելի ցածր ջերմության պարագայում։ Ջերմային ցնցումները կարող են դիտվել բարձր ջերմությամբ ուղեկցվող ցանկացած հիվանդության ժամանակ՝ վիրուսային վարակներ, ցանով ուղեկցվող հիվանդություններ և այլն։ Ջերմային ցնցումները մեծ մասամբ կարճ են տևում (1-2 րոպե) և երեխայի համար վտանգավոր չեն։ Պարզ ջերմային ցնցումները երեխայի նյարդային համակարգը և/կամ ուղեղը չեն վնասում, ինչպես նաև չեն կարող առաջացնել պարեզներ, չեն ազդում մտավոր զարգացման վրա և երեխայի կյանքի համար վտանգ չեն ներկայացնում։ Ցնցումից մոտ մեկ ժամ անց երեխան սովորաբար վերադառնում է իր սովորական ակտիվությանը: Մինչև 5 տարեկան տարիքը 5 երեխայից 2-ը ունենում են ջերմային ցնցում, ավելի հաճախ՝ տղաները։ Պարզ ֆեբրիլ ցնցումը բնորոշվում է առողջ երեխայի մոտ ցնցումով, որը տևել է 15 րոպեից քիչ, 1 անգամ 24 ժամվա ընթացքում։ Այս դեպքում նյարդային համակարգի գործիքային հետազոտությունների անհրաժեշտություն և/կամ նյարդաբանի հսկողության անհրաժեշտություն չկա։ Ցնցումների մյուս տեսակների դեպքում ցուցված է նյարդաբանի հսկողություն և, նրա ուղղորդմամբ, անհրաժեշտ հետազտություններ (օրինակ՝ էլեկտրոէնցեֆալոգրամայի (ԷԷԳ), համակարգչային շերտագրում և այլն) ինչպես նաև հակացնցումային դեղամիջոցի նշանակում: Պառկեցրե՛ք երեխային Գլուխը կողքի թեքեք, որպեսզի թուքը կամ փսխման զանգվածը շնչուղիներ չգնան Մի՛ փորձեք որևէ առարկա կամ մատները մտցնել երեխայի բերանի մեջ Մի՛ փորձեք բռնել լեզուն․ երեխան «լեզուն կուլ չի տա» Փորձեք ֆիքսել ժամանակը․ եթե ցնցումները 5 րոպեից ավել են տևում, շտապ դիմեք մոտակա բուժհաստատություն։ Շտապ բուժօգնության դիմելու կարիք կա նաև այն դեպքում, երբ ցնցումից հետո երեխան մեկ ժամվա ընթացքում չի վերականգնվում։ Երեխայի ցնցումը դադարելուց հետո անհրաժեշտ է դիմել մանկաբույժի՝ ջերմության պատճառը հայտնաբերելու նպատակով։ Ջերմային ցնցումների կրկնվելու որոշակի հավանականություն կա, ընդ որում՝ որքան փոքր է եղել երեխան առաջին ցնցման ժամանակ, այնքան մեծ է կրկնման հավանականությունը։ Ի դեպ, ջերմային ցնցումների հանդեպ հակումը կարող է փոխանցվել ծնողներից։ Երեխաների մեծ մասը 5 տարեկանից հետո այլևս ցնցումներ չեն ունենում։ Շատ քիչ դեպքերում (մոտ 2%) կարող է հետագայում էպիլեպսիա զարգանալ։

Բարձր ջերմությունը, հատկապես սուր շնչառական վարակների շրջանում, ծնողների ամենատարածված անհանգստություններից է։ «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի մանկաբույժ Սյուզաննա Մխիթարյանը Արևիկ ռադիոյի «Մայրիկի դպրոց» հաղորդաշարի եթերում ներկայացնում է՝ ո՞րն է ջերմության բարձրացման մեխանիզմը, ի՞նչ քայլեր պետք է կատարել, երբ երեխայի ջերմությունը բարձրանում է, ո՞ր նշաններն են վտանգավոր և երբ է անհրաժեշտ անհապաղ դիմել բժշկի։Նյութը կարող եք գտնեյ այս հղումով։

Ցելիակիայի ժամանակ երեխայի օրգանիզմում խանգարված է հացահատիկի մեջ եղած սպիտակուցի՝ գլյուտենի յուրացումը։ Հիվանդությունը հիմնականում դրսևորվում է փորացավով, մարսողության խանգարմամբ, երեխայի աճի խանգարմամբ։ Եթե բժիշկները Ձեր երեխայի մոտ ցելիակիա են ախտորոշել, ապա շատ կարևոր է նրա օրաբաժնից բացառել գլյուտեն պարունակող մթերքը։ Որոշ ոչ սննդային ապրանքներում ևս կարող է գլյուտեն պարունակվել, ուստի օգտագործումից առաջ պետք է ստուգել դրանց բաղադրությունը։ Հետևելով երեխայի սննդակարգին՝ Դուք կկանխեք հիվանդության սրացումները և կնպաստեք նրա լիարժեք աճին և զարգացմանը։ԿԱՐՈՂ ԵՆ ՈՒՏԵԼ! Գլյուտեն չպարունակող սնունդ Մրգեր Բանջարեղեն (ներառյալ կարտոֆիլ) Միս և թռչնամիս Ձուկ և ծովամթերք Կաթնամթերք Ձու Սունկ Լոբի, ոսպ, սիսեռ, ոլոռ Ընկուզեղեն և դրանցից պատրաստած ալյուրներ ԿԱՐՈՂ ԵՆ ՈՒՏԵԼ! Գլյուտեն չպարունակող հատիկներ Հնդկաձավար Եգիպտացորեն Կտավատի սերմ Վարսակ (առանց գլյուտեն մակնշմամբ) Բրինձ Քինոա ԿԱՐՈՂ ԵՆ ՈՒՏԵԼ! «Առանց գլյուտեն» մակնանշմամբ տուփերով սնունդ Խանութում միշտ ընտրեք «առանց գլյուտեն» նշումով ապրանքներ։ Շիլաների մեջ օգտագործվող եգիպտացորենի, վարսակի և բրնձի փաթիլները կարող են մշակված լինել նույն սարքավորումներով, որոնցով ցորենից պատրաստած արտադրանքը։ Այդ դեպքում դրանց մեջ գլյուտենի որոշ չափաբաժին կարող է հայտնաբերվել։ Ուստի մինչև օգտագործելը ստուգեք տուփի վրայի պիտակը (պետք է նշված լինի՝ «առանց գլյուտեն»)։ *Հիշեք, որ «առանց ցորենի» մակնշումը չի նշանակում «առանց գլյուտեն»։ ԲԱՑԱՌԵԼ! Գլյուտեն պարունակող հացահատիկներից պատրաստած մթերք Ցորեն Ցորենից ստացված հատիկներ (ձավար, բլղուր, կուս-կուս) Ծլեցրած ցորեն (ածիկ) և դրանից պատրաստած ցանկացած ուտելիք Տարեկան Գարի ԲԱՑԱՌԵԼ! Գլյուտեն պարունակող հացահատիկներից պատրաստած մթերք Հաց (ցորենի, տարեկանի, գարու ալյուրից պատրաստած) Մակարոնեղեն Խմորեղեն (կրուասաններ, թխվածքաբլիթներ, կեքսեր, բլիթներ, ռուլետներ, տորթեր, նրբաբլիթներ և այլն) Պատրաստի սոուսներ (ցորենի ալյուրը որպես խտացուցիչ է օգտագործվում) Սոյայի սոուս ԲԱՑԱՌԵԼ! Մթերք, որ պետք է ստուգել «առանց գլյուտեն» մակնանշումը կամ ճշտել գլյուտենի հնարավոր առկայությունը արտադրողի / խոհանոցի անձմակազմի հետ Կարտոֆիլ ֆրի-տապակի մեջ կարող է նախկինում այլուրով որևէ բան տապակած լինեն Կարտոֆիլի չիպսեր-որոշ համեմունքներ կարող են պարունակել ածիկի քացախ կամ ցորենի օսլա Մարինացված մսով պատրաստած ուտեստներ (մարինադի մեջ կարող է սոյայի սոուս կամ այլ գլյուտեն պարունակող բաղադրիչ լինել Նախապես համեմած միս (ճշտեք համեմունքները) Կրեմ-ապուրներ (հաճախ ալյուրով են թանձրացնում) Աղցանների սոուսներ և մարինադներ-կարող են պարունակել ածիկի քացախ, սոյայի սոուս, ալյուր Մսի փոխարինիչներ, որ օգտագործվում են բուսակերների սննդի մեջ (տոֆուն առանց գլյուտեն է, բայց պետք է ճշտել սոյայի սոուսի կամ ցորենի այլուրի ավելացման հարցը) Շրթունքներին քսվող կոսմետիկ միջոցներ (շրթներկ, շուրթերի բալզամ) Բերանի խոռոչի խնամքի միջոցներ Բուսական կամ սննդային հավելումներ Դեղորայք Վիտամիններ և հավելումներ

Գաստրոշիզիսը բնածին արատ է, երբ ներարգանդային շրջանում պտղի որովայնի առաջային պատը ամբողջությամբ չի ձևավորվում, և աղիների մի հատված զարգանում է որովայնի խոռոչից դուրս՝ արտաքին միջավայրում։Գաստրոշիզիսի դեպքում թե՛ ներարգանդային, թե՛ ծննդաբերական, թե՛ վիրահատական և թե՛ հետվիրահատական փուլերում առկա են լուրջ ռիսկեր, որոնք պահանջում են բազմամասնագիտական թիմի համադրված աշխատանք․ գինեկոլոգներ և մանկաբարձներ՝ արատի վաղ հայտնաբերման, հղիության առանձնահատկությունների կառավարման և ծննդաբերության ճիշտ պլանավորման համար,նեոնատոլոգներ՝ նորածնի կայունացման, նախավիրահատական և հետվիրահատական ինտենսիվ խնամքի համար, անեսթեզիոլոգներ՝ անվտանգ և առանց բարդությունների անզգայացման համար նորածնային վիրաբույժներ, որոնք իրականացնում են աղիների վերադարձը նորածնի որովայնային խոռոչ։ Այս դեպքը մեծ ուրախությամբ ու հպարտությամբ ենք կիսում մեր լսարանի հետ՝ ներկայացնելով ծնողների և բալիկի անցած դժվար, բայց հաղթահարած ճանապարհը։

Ճարպակալումը քրոնիկ և բազմագործոնային հիվանդություն է, որը բնութագրվում է օրգանիզմում ճարպի ավելցուկային կուտակմամբ։ Ճարպակալումն առաջանում է, երբ սննդի միջոցով ստացվող էներգիան ավելի շատ է, քան էներգիան, որը մենք ծախսում ենք ֆիզիկական ակտիվության միջոցով։ Ոչ ճիշտ սննդակարգը; Նստակյաց ապրելակերպը; Ժառանգական նախատրամադրվածությունը; Քնի անբավարարությունը; Երկար էկրանային ժամանակը; Մի շարք մետաբոլիկ և նեյրոէնդոկրին խնդիրներ; Որոշ դեղորայքի ընդունում։ Ճարպակալումը կարող է հանգեցնել հետևյալ խնդիրներին՝ Սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդություններ; Լյարդի ճարպային դիստրոֆիա, փորկապություն; Հոդացավեր, ոսկրային դեֆորմացիաներ; Շնչառական համակարգի հիվանդություններ; Հոգեբանական բարդույթներ։ Հետևել երեխայի սննդակարգին; Սահմանափակել սննդակարգից հեշտ յուրացվող ածխաջրերը՝ կոնֆետներ, խմորեղեն, քաղցր հյութեր, հացաբուլկեղեն և այլն; Սահմանափակել կենդանական ծագման ճարպերը՝ յուղոտ կաթնամթերք կամ մսամթերք; Ավելացնել սննդակարգում թարմ բանջարեղեն և մրգեր, ոչ յուղոտ միս; Հետևել, որ երեխան օրվա ընթացքում խմի բավարար քանակությամբ ջուր; Ավելացնել երեխայի ֆիզիկական ակտիվությունը, օր․՝ լող, վազք, ֆուտբոլ, պար և այլն։ Եթե չի հաջողվում կարգավորել երեխայի քաշը՝ հետևելով սննդակարգին և ավելացնելով ֆիզիկական ակտիվությունը, ապա պետք է դիմել մանկաբույժի։ Անհրաժեշտության դեպքում մանկաբույժը կուղղորդի երեխային էնդոկրինոլոգի խորհրդատվության, ինչպես նաև կկատարվեն մի շարք լաբորատոր և գործիքային քննություններ։ Հետազոտությունների արդյունքում կորոշվի բուժում ստանալու անհրաժեշտությունը։ «Ուիգմոր կանանց և երեխաների հիվանդանոց»-ի մանկական ներզատաբանության ծառայությանը կարող եք ծանոթանալ հղմամբ՝ https://wigmore.am/hy/wigmore-kanants-ev-erekhaneri-hivandanots/tsarayutyunner/mankakan-nerzatabanutyun